Τι κάνεις όταν το πιτσιρίκι σου αρνείται να κατέβει από την κούνια για να ανέβει ένα άλλο παιδάκι; Όταν παιδιά με διπλάσιο ύψος από το δίχρονό σου ανεβαίνουν ανάποδα στην τσουλήθρα την ώρα που εκείνο κατεβαίνει; Υπάρχουν όρια και κανόνες για το παιχνίδι στην παιδική χαρά ή μήπως ισχύει ο νόμος της ζούγκλας;
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η παιδική χαρά είναι μια μικρή ανοιχτή κοινωνία όπου συνυπάρχουν όλων των ειδών οι γονείς. Κάποιοι είναι υπερπροστατευτικοί, άλλοι πάλι υπερβολικά χαλαροί, ήσυχοι ή θορυβώδεις, ευγενικοί ή αγενείς. Άλλοι αδιαφορούν σε στιγμές που θα έπρεπε να επέμβουν ή αντιδρούν με υπερβολικό τρόπο. Όσο για τα παιδιά; το καθένα έχει το δικό του ταμπεραμέντο. Ένα παιδί μπορεί να σας φαίνεται πολύ ζωηρό ή ατίθασο σε σύγκριση με το δικό σας, μπορεί όμως να ισχύει και το αντίθετο. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι οι υπαίθριοι χώροι, όπως οι παιδικές χαρές και τα πάρκα, δίνουν στα παιδιά μας την ευκαιρία να αποκτήσουν πολύτιμες κοινωνικές δεξιότητες όπως να μοιράζονται, να περιμένουν τη σειρά τους, να έχουν καλούς τρόπους, να διεκδικούν αλλά και να σέβονται. Κι αν κάποια στιγμή βρεθείτε αντιμέτωποι με καταστάσεις που προκαλούν τα νεύρα σας, ορίστε μερικοί άγραφοι κανόνες που μπορεί να αποδειχθούν εξαιρετικά σημαντικοί.
Οι καταλήψεις Τα πρόβλημα: Κανείς δεν είναι διατεθειμένος να κατέβει από την κούνια για να ανέβει το μικρό σας. Τι κάνετε; Αν δεν το ζητήσετε, πιθανόν να μην έρθει ποτέ η σειρά σας. Ζητήστε το λοιπόν όσο πιο ευγενικά μπορείτε, εξηγώντας ότι θα χρησιμοποιήσετε το παιχνίδι για λίγο. Ακόμα όμως κι έτσι, να θυμάστε ότι μπορεί να έρθετε αντιμέτωποι με το πεισματικό «όχι» του παιδιού που έχει κάνει κατάληψη. Κάποια παιδιά πάλι ανεβαίνουν ανάποδα στην τσουλήθρα, πράγμα που δυσκολεύει την κάθοδο τον μικρότερων. Να θυμάστε ότι δεν υπάρχουν κανόνες για το πώς παίζουν τα παιδιά και ένα παιδί δεν είναι υπεύθυνο για την ασφάλεια ενός άλλου. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να πείτε στο παιδί σας να παίξει με κάποιο άλλο παιχνίδι για λίγο και να επανέλθει αργότερα. Αν πάλι είναι το δικό σας παιδάκι εκείνο που έχει κάνει κατάληψη, πρέπει να του εξηγήσετε ότι είναι σημαντικό να τηρείται η σειρά ώστε να ανεβαίνουν όλοι στα παιχνίδια.
Τα πειραχτήρια Το πρόβλημα: Κάποια παιδάκια κοροϊδεύουν το παιδί σας, το οποίο δείχνει να στενοχωριέται. Τι κάνετε; Μην αδιαφορήσετε. Το παιδί σας μπορεί να μην έχει αναπτύξει ακόμα τις κοινωνικές δεξιότητες που χρειάζονται για να αντιμετωπίσει τα παιδιά που το κοροϊδεύουν. Αν δει όμως εσάς να χειρίζεστε την κατάσταση, θα μάθει πώς να κάνει κι εκείνο το ίδιο στο μέλλον. Μπορείτε λοιπόν να πείτε: «Αυτό που κάνετε δεν είναι σωστό». Ακόμα κι αν κάποια παιδιά δείχνουν ότι δεν πτοούνται ή δεν ακούν, στην πραγματικότητα μαθαίνουν ότι μια τέτοια συμπεριφορά έχει αντιδράσεις από τους μεγάλους.
Δεν ξέρει να μοιράζεται Το πρόβλημα: Το παιδί σας παίζει με τα παιχνίδια του στην παιδική χαρά. Κάποια παιδάκια θέλουν να παίξουν με αυτά, αλλά εκείνο δεν είναι διατεθειμένο να τα μοιραστεί. Τι κάνετε; Να θυμάστε ότι είναι φυσιολογικό τα παιδιά μικρής ηλικίας να δυσκολεύονται να μοιραστούν πράγματα. Είναι σημαντικό να έχετε προετοιμάσει το παιδί πριν πάτε στην παιδική χαρά. Συχνά βοηθάει να του εξηγήσετε από πριν ότι κάποια παιδάκια μπορεί να θέλουν να παίξουν με τα παιχνίδια του, αλλά μετά θα του τα επιστρέψουν. Αν είναι όμως το παιδί πολύ μικρό, μπορεί να δυσκολευτεί να καταλάβει ακόμα κι αυτό. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να συμφωνήσετε να μην πάρει μαζί του κάποιο παιχνίδι που είναι εξαιρετικά αγαπημένο ή να συμφωνήσετε με ποια από τα παιχνίδια που θα πάρει μαζί μπορεί να παίξουν κι άλλα παιδιά. Αν βλέπετε ότι το παιδί σας δεν είναι ακόμα έτοιμο να μοιραστεί, το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να πάρετε μία σακούλα με διάφορα παιχνίδια (π.χ. κουβαδάκια, φτυαράκια, μπαλίτσες), εξηγώντας στο παιδί από πριν ότι αυτά τα παιχνίδια είναι για να παίξουν τα άλλα παιδάκια. Με αυτόν τον τρόπο του δίνετε το καλύτερο παράδειγμα και το βοηθάτε να καταλάβει ότι μετά το τέλος του παιχνιδιού τα παιχνίδια επιστρέφονται.
Τα απολεσθέντα Το πρόβλημα: Η κορούλα σας βρήκε έναν πλαστικό δεινόσαυρο στις κούνιες και θέλει να τον πάρει σπίτι. Τι κάνετε; Οι περισσότεροι γονείς απαντούν ότι δεν θα άφηναν το παιδί τους να πάρει μαζί του κάτι που βρήκε στις κούνιες. Πρέπει όμως να του εξηγήσετε γιατί δεν πρέπει να το πάρει: επειδή δεν του ανήκει και ανήκει σε κάποιο άλλο παιδάκι που το ξέχασε και θα επιστρέψει να το πάρει. Τι κάνετε όμως αν κάποιο παιδάκι την ώρα που φεύγει πάρει μαζί του το φτυαράκι ή την μπάλα του παιδιού σας;. Στην περίπτωση αυτή δεν είναι λάθος να πείτε στη μαμά του: «Συγνώμη, αλλά νομίζω ότι η κορούλα σας πήρε το φτυαράκι μας. Με τον τρόπο αυτό μαθαίνετε στο παιδί σας πώς να διεκδικεί και να υπερασπίζεται με ευγενικό τρόπο τα δικαιώματά του.
Τα μεγαλύτερα παιδιά Το πρόβλημα: Μεγαλύτερα παιδιά παίζουν μπάλα, ανεβαίνουν ανάποδα στην τσουλήθρα ή γυρίζουν πολύ γρήγορα το μύλο, ενώ το μικρό σας περιφέρεται και φοβάστε μην το χτυπήσουν. Τι κάνετε; Εξηγήστε στο παιδί σας ότι τώρα παίζουν τα μεγάλα παιδιά κι ότι εκείνο θα παίξει σε λίγο. Αν είναι ακόμα στο ίδιο σημείο 10 λεπτά αργότερα, μπορείτε να τους ζητήσετε ευγενικά να χρησιμοποιήσετε για λίγο την τσουλήθρα ή τον μύλο. Να θυμάστε ότι τα μεγάλα παιδιά έχουν το ίδιο δικαίωμα να βρίσκονται στην παιδική χαρά όπως και τα μικρότερα. Είναι σημαντικό να σεβαστείτε το γεγονός ότι το παιχνίδι τους πιθανόν να είναι πιο ζωηρό. Σε καμία περίπτωση λοιπόν μην πείτε: «Φύγετε από εκεί για να παίξουν τα μικρά παιδιά». Μπορείτε ωστόσο να υπενθυμίζετε με ωραίο τρόπο στα μεγαλύτερα παιδιά να προσέχουν τα μικρότερα. Να θυμάστε ωστόσο ότι η επίβλεψη του παιδιού είναι καθαρά και μόνο δική σας υπόθεση.
Επίβλεψη εις διπλούν Το πρόβλημα: Το ένα σας παιδί είναι νήπιο και το άλλο μωρό. Ακόμα όμως κι αν είναι μεγαλύτερα, η επίβλεψη δύο παιδιών ταυτόχρονα σε εξωτερικούς χώρους είναι δύσκολη. Τι να κάνετε; Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να επισκέπτεστε χώρους όπως η παιδική χαρά ή το πάρκο με τη συνοδεία κάποιου άλλου, π.χ. με τον σύντροφό σας, τη γιαγιά ή μια φίλη. Έτσι θα μπορεί να επιβλέπει ο καθένας από ένα παιδί. Αν αυτή η λύση δεν είναι εφικτή, πρέπει να εξηγήσετε στο μεγαλύτερο παιδάκι ότι πρέπει να παίζει κοντά σας. Συχνά είναι καλύτερα να έχετε το μωρό σε μάρσιπο αντί σε καρότσι, γιατί έτσι είναι ελεύθερα τα χέρια σας και μπορείτε να επιβλέπετε καλύτερα το μεγαλύτερο παιδάκι ή να το βοηθήσετε π.χ. να ανέβει στις κούνιες ή στο μύλο.
Δεν θέλει να φύγει ποτέ Το πρόβλημα: Κάθε φορά που πρέπει να αναχωρήσετε, έρχεστε αντιμέτωποι με την πεισματική άρνηση του παιδιού να φύγει. Τι κάνετε; Είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι κάθε μικρό παιδί δυσκολεύεται να φύγει από κάπου όταν περνάει καλά. Αν έχετε διαπιστώσει ότι το παιδί σας διαμαρτύρεται κάθε φορά που έρχεται η ώρα της αναχώρησης, πρέπει να ρυθμίσετε το πρόγραμμά σας έτσι, ώστε να έχετε αρκετό χρόνο στη διάθεσή σας και η παραμονή στις κούνιες να κρατάει περισσότερο. Να θυμάστε ότι καλό είναι να αποφεύγετε να λέτε στο παιδί ξαφνικά ότι πρέπει να φύγετε, ούτε όμως να επαναλαμβάνετε συνέχεια ότι πρέπει να φύγετε χωρίς ποτέ να το κάνετε. Προειδοποιήστε το μία φορά ότι σε λίγο θα φύγετε δίνοντάς του την ευκαιρία να προετοιμαστεί και μετά από λίγο αναχωρήστε, δείχνοντας αποφασιστικότητα αλλά και ψυχραιμία ακόμα κι αν το παιδί βάλει τα κλάματα. Καλό είναι πάντως την αναχώρησή σας να διαδέχεται κάτι ευχάριστο, π.χ. ένα παγωτό ή ένας χυμός που θα έχετε συμφωνήσει να του πάρετε αφού φύγετε από την παιδική χαρά.
Τα tips για ανέφελο υπαίθριο παιχνίδι
1. Αποφύγετε να ταΐζετε το παιδάκι ή να του δίνετε στα χέρια τρόφιμα την ώρα που παίζει γιατί κινδυνεύει να πνιγεί. Αν θέλετε οπωσδήποτε να το ταΐσετε, φροντίστε να το κάνετε την ώρα που κάθεται. 2. Φροντίστε τα ρούχα που του φοράτε να μην αφήνουν εκτεθειμένα τα γόνατά του, π.χ. φορέματα ή πολύ κοντά σορτσάκια, καθώς τα σημεία αυτά κινδυνεύουν περισσότερο από χτυπήματα και εκδορές. 3. Μην ξεχνάτε να του φορέσετε καπέλο και αντηλιακό για να το προστατέψετε από τον ήλιο. Εσείς μπορεί να κάθεστε στη σκιά, το παιδί όμως συνήθως είναι εκτεθειμένο στον ήλιο. 4. Καλό είναι να έχετε μαζί σας μια βρεγμένη πετσετούλα ή υγρά μαντιλάκια, καθώς τα χεράκια του λερώνονται εύκολα όταν παίζει έξω. 5. Έχετε οπωσδήποτε μαζί σας φρέσκο δροσερό νερό, γιατί η ζέστη και το ζωηρό παιχνίδι φέρνουν δίψα. 6. Προτιμήστε να μην επισκέπτεστε την παιδική χαρά ή το πάρκο τις ημέρες και τις ώρες που έχει πάρα πολύ κόσμο, γιατί είναι πιο δύσκολη η επίβλεψη αλλά και οι κίνδυνοι περισσότεροι. 7. Μη μαλώνετε το παιδί σας φωνάζοντας δυνατά. Ακόμα κι αν η συμπεριφορά του δεν είναι η αρμόζουσα, φροντίστε να επεμβαίνετε όσο το δυνατόν πιο διακριτικά. 8. Εξασφαλίστε του ελευθερία κινήσεων, παραμένοντας όμως κοντά του και βοηθώντας το όταν χρειάζεται. 9. Μην το αφήνετε ποτέ από τα μάτια σας. Θυμηθείτε ότι όταν τα παιδιά παίζουν σε εξωτερικούς χώρους χρειάζονται διαρκή και υπεύθυνη επίβλεψη. 10. Αποφύγετε να αναχωρήσετε από την παιδική χαρά πάνω στην έξαψη του παιχνιδιού, όταν δηλαδή το παιδί περνάει πολύ καλά.
Πάνω απ’ όλα η ασφάλεια
Το παιχνίδι σε υπαίθριους παιχνιδότοπους αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια της ζωής του παιδιού και παίζει μεγάλο ρόλο στη σωματική, διανοητική και συναισθηματική του εξέλιξη. Μια παιδική χαρά ωστόσο πρέπει να πληροί κάποιες βασικές προϋποθέσεις όπως καθαριότητα, ασφάλεια, προφύλαξη από ατυχήματα. Όπως εξηγεί όμως ο κ. Μανιάτης, στην Ελλάδα δεν υπάρχει σχετική νομοθετική ρύθμιση για τις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις ασφαλείας για υπαίθριους παιχνιδότοπους. Ωστόσο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Τυποποίησης η χώρα μας εφαρμόζει άτυπα κάποια ευρωπαϊκά πρότυπα, η εφαρμογή των οποίων παραμένει μη υποχρεωτική με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ένα βασικό πρόβλημα είναι, μεταξύ άλλων, η έλλειψη συντήρησης των παιχνιδότοπων και των κατασκευών που φιλοξενούν. Αυτό, με λίγα λόγια, σημαίνει ότι ο γονιός πρέπει να έχει τα μάτια του δεκατέσσερα ελέγχοντας αν οι κατασκευές του παιχνιδότοπου είναι ασφαλείς. Πιο συγκεκριμένα, καλό είναι να προσέχετε: • Αν υπάρχει επένδυση μαλακού υλικού στα καθίσματα. • Αν υπάρχει πλαστικό περίβλημα στις αλυσίδες κούνιας. • Να μην είναι περισσότερα από τρία αναρτημένα καθίσματα σε μία δοκό. • Στις περιστρεφόμενες κατασκευές να υπάρχουν ασφάλειες στα καθίσματα. • Οι λαμαρίνες στις τσουλήθρες να μην είναι φθαρμένες. Πρέπει επίσης να προσέχετε γιατί οι μεταλλικές επιφάνειες στον ήλιο θερμαίνονται και μπορεί να προκαλέσουν το καλοκαίρι εγκαύματα. • Τα ξύλινα παιχνίδια πρέπει να είναι καλά συντηρημένα, αλλιώς πρέπει να αποφεύγεται η χρήση στα κινούμενα ή φορτιζόμενα σημεία. • Να υπάρχει περίφραξη γύρω από την παιδική χαρά. • Το έδαφος να μην είναι σκληρό Το καλύτερο είναι στο γενικό έδαφος να υπάρχει απλό χαλαρό χώμα ή γρασίδι ή ψιλό στρογγυλεμένο χαλίκι ή οργανικά υλικά όπως ροκανίδια, φλοιοί δέντρων ή ελαστικά υλικά, ιδιαίτερα στα σημεία πιθανής πτώσης (κούνιες, τραμπάλες, τσουλήθρες, μονόζυγα).
